Het Spinet

aug. 26, 2023

Over het spinet, een nieuwe aanwinst voor het museum, aan ons geschonken door Arnout Besier, schreven we eerder. Dick Verel wil daar toch nog wat aan toevoegen, opdat u de werking van het instrument beter kunt begrijpen.

Het spinet is verwant aan het klavecimbel, waarin de snaren met een plectrum worden getokkeld. De werking, het mechaniek, is uiterst ingenieus (zie figuur links): achterop de toets staat een houten latje (1), dokje (Docke in het Duits) genaamd, daaruit is een rechthoekje gezaagd waarin een tweede latje, het tongetje (2), past, dat kan kantelen en dan door een veertje terug bewogen wordt. In dat tongetje is het eigenlijke plectrum gestoken, het z.g. kieltje (3), dat oorspronkelijk van vogelveren werd gemaakt, (Kiel is Duits voor veer), bij voorkeur van een raaf. Tegenwoordig gebruikt men delrin, een nylonsoort, maar er zijn klavecinisten die met succes meeuwenveren gebruiken. Het veertje dat het tongetje terugduwt is bij oude instrumenten een varkenshaar.


De vleugelvorm van het instrument wordt klavecimbel genoemd, maar voor huiselijk gebruik zijn andere vormen toegepast. In de 17de eeuw het virginaal, waar de snaren ongeveer evenwijdig met het toetsenbord lopen en op een onderstel werd geplaatst. In de achttiende eeuw het elegantere spinet, waarin de snaren hoek van circa 30 graden met het toetsenbord maken voor de speler schuin rechts naar achteren en dat sierlijke poten heeft (Spina is doorn in het Italiaans en het daarvan afgeleide spinetto werd gebruikt voor alle getokkelde klavieren) .


Ons instrument is gemaakt door Gerrit Klop, van oorsprong chemicus, maar die in 1966 van zijn hobby zijn beroep maakte en klavecimbels en orgels ging bouwen, gestimuleerd door de toenmalige vraag naar goede instrumenten voor authentieke uitvoeringen van oude muziek, onder meer door Frans Brüggen en Gustav Leonhardt.



Delen

Monochord
07 jun., 2023
Het monochord is een instrument met vaak één a twee snaren erop. Wat is er nu zo fijn aan dit instrument? Het maakt het begrijpen van snaar tot interval lengte behapbaar door het direct te laten horen. Hier leggen we een stukje van de muziektheorie uit.
tzouras
04 apr., 2023
De Tzouras, een Griekse langhalsluit, is tijdelijk in Museum Vosbergen te zien.
Vioolbeeldje in de sneeuw te Museum Vosbergen
door Danise 11 mrt., 2023
We werden laatst verrast door een witte wereld laat in het jaar. Dat leverde prachtige plaatjes op. Foto's: martha asman.
Schilderij van de oprichters van Museum Vosbergen
door duda-wsm 01 feb., 2023
Afgelopen maand hebben we met vele vrienden en vrijwilligers mogen vieren dat Dick en Rieteke Verel een prachtig museum hebben neergezet.
03 jan., 2023
Het is weer de mooiste tijd van het jaar. Waar heb ik het over? Kerst natuurlijk! en bij kerst hoort plezier. Daarom is ons museum in de kerstvakantie vaker geopend.
kora (harpfluit)
03 jan., 2023
Sinds afgelopen winter is er een nieuwe aanwinst te zien in museum vosbergen.
zelfgemaakt muziekdoosje
03 jan., 2023
Er zit nog heel wat werk in het maken van een muziekdoosje, maar dat maakt het nu juist zo interessant. Een van onze vrijwilligers heeft het op zich genomen om voor bezoekers een exemplaar neer te zetten deze maand. Zo kunnen jullie allemaal zien hoe het mechaniekje van zo'n muziekdoosje nu werkt. Ook heeft hij ervoor gezorgd dat het mechaniekje in een prachtig antiek maar ook niet antiek doosje is komen te zitten. Wat bedoel ik daar precies mee? Dat leg ik jullie graag uit.
Meer posts
Share by: