De sarangi

SARANGI

In culturen buiten West-Europa hebben muziekinstrumenten vaak een aantal eigenschappen die anders zijn dan in onze omgeving. Zo is bijvoorbeeld het bovenblad, dat wij bij violen en gitaren van hout maken in die streken vaak van huid en het luistert soms heel nauw van wat voor dier het afkomstig is. Bovendien zijn vooral in India, Afghanistan en Pakistan resonanssnaren erg gewild. De afgebeelde sarangi, een vedel uit die landen, laat dat allebei zien: de zangbodem is van geitenhuid en het instrument heeft vierentwintig resonanssnaren en nog een tiental stemschroeven voor extra snaren, die in dit exemplaar niet in gebruik zijn. De vierentwintig zijn zoals te zien is van oplopende lengte en ze worden in een toonladder gestemd, zodat er altijd wel iets meeklinkt. Dat zorgt voor een ‘ingebouwde akoestiek’, waarschijnlijk erg effectief als in de buitenlucht gemusiceerd wordt. 



Het klanklichaam bestaat uit een uitgehold stuk hout, met merkwaardig asymmetrische inhammen. Het vormt één geheel met de hals, die aan de achterkant open is en die aan de zijkant de  stemschroeven bevat voor de resonanssnaren en bovenaan een schroevenhouder voor de speelsnaren en de genoemde tien extra resonanssnaren. Het aantal snaren varieert per landstreek en per speler. Dit exemplaar uit Noord-India of Afghanistan heeft (nu) drie dikke darmsnaren die worden aangestreken met een rechte, starre strijkstok. Alle snaren lopen over of door een kam die de vorm heeft van een gestileerde olifant en die op het bovenblad rust via een extra strook leer. Bij het bespelen zit men meestal in kleermakerszit op de grond en de sarangi wordt vertikaal gehouden en gesteund op de schoot. De snaren worden verkort met de vingers, maar anders dan op onze violen: de vingertop steunt naast de snaar op de toets en de snaar wordt met de nagel van opzij aangeraakt; de slijtplekken van de vingertoppen zijn duidelijk te zien. De toon doet nogal aan die van de cello denken. Het instrument wordt gebruikt voor allerlei soorten muziek, van zangbegeleiding door straatmuzikanten tot solorecitals, bijvoorbeeld begeleid door de tabla.

Zoals veel instrumenten in het Oosten is ook deze sarangi met houtsnijwerk en ingelegd been versierd.

Buchner, 1971

Sadie, 1984